فصل‌بندی روزهای برفپوشان ایران‌زمین به کمک داده‌های دورسنجی

در این پژوهش، داده­های روزانۀ دو سنجندۀ مودیس تررا و مودیس آکوا برای فصل­بندی پوشش برف در ایران­زمین به کار گرفته شد. داده­های این دو سنجنده در تفکیک مکانی 500 متر و به صورت رقومی در دسترس است. داده­های به‌کارگرفته‌شده در این پژوهش، خردترین تفکیک موجود داده­های سنجندۀ مودیس است. برای فصل­بندی پوشش برف ایران­زمین، نخست داده­های رقومی پوشش برف در محیط نرم­افزار مت­لب گردآوری و سپس چند الگوریتم روی داده­ها به منظور کاهش ابرناکی به کار بسته شد. پس از آماده­سازی داده­ها، آرایۀ ­میانگین بلندمدت دوازده ماه خورشیدی از فروردین تا اسفند در نرم­افزار مت­لب محاسبه شد. ابعاد این آرایه 7541502 × 12 بود که سطرهای آن نمایندۀ هر ماه و ستون­های این آرایه نمایندۀ یاخته­های مکانی در ایران است. در گام بعدی فواصل اقلیدسی یاخته­ها به کمک روش ادغام وارد در نرم­افزار مت­لب محاسبه شد. یافته­های این پژوهش نشان داد که روی هم‌ رفته در ایران­زمین چهار فصل برفپوشان دیده می­شود: فصل­ بی­برفی شامل ماه­های اردیبهشت تا خرداد؛ فصل گذار شامل ماه­های فروردین و آبان؛ فصل پوستۀ برفپوشان شامل ماه­های آذر و اسفند و فصل هستۀ برفپوشان که شامل ماه­های دی و بهمن می­شود. همچنین برای هر یک از فصول اقلیمی و هر کدام از ماه­های خورشیدی شمار روزهای برفپوشان و مساحت­های آنها بررسی شد. مطالعات نشان داد بیشترین گسترۀ مساحت روزهای برفپوشان یک روزه در ماه دی دیده می­شود. در این ماه، روزهای برفپوشان یک روزه 15 درصد از گسترۀ کشور را پوشش می­دهند. در گام پایانی، رابطۀ میان شمار روزهای برفپوشان و ارتفاع برای هر یک از فصول اقلیمی به کمک مدل رقومی ارتفاع ایران (Dem) محاسبه گردید. یافته­ها گویای آن بود که در هر یک از فصول اقلیمی، این رابطه متفاوت است.